Ey Elektronik Defter sen bizim başımıza ne işler açtın, seninle yatar, seninle kalkar olduk. Mali Müşavirlere en çok korktuğunuz ve anlamadığınız şey nedir diye sorulsa, E-Defter ilk sırayı alacaktır. Tabii bu hususta meslek mensuplarına sürekli yükümlülük getiren mali idare kadar bizleri savunmayarak kaderimize terk eden birlik ve odalarımızın da hakları ödenmez!
Birbirleri ile yarışan meslek gurupları, odalar ve birliğimizin girişimleri neticesinde GİB tarafından V.U.K. 75 no.lu Sirküleri ile Elektronik Defter Beratlarının Yükleme Süresi 29 Mayıs 2015 Cuma günü sonuna kadar uzatılmıştır. Fakat uzatma metninde yer alan parantez içi hüküm ile “(Elektronik defterlerin oluşturulup imzalanması ya da mühürlenmesi işlemleri hariç) kafalarımız karışmıştır. Tüm meslek mensupları birbirine, “bu ne demek, şimdi ne yapacağız” sorularını yöneltmiş ve cevaplar aramaya başlamıştır. Konu, Karadeniz fıkraları gibi bir hal aldı, Şimdu E-Defter Süresu Uzatildi Mu, Uzatilmadi Mu?
Bu soruların muhatabı tabii ki GİB’tir. Fakat GİB’e soru sorması gereken kimdir? Süre uzatımı için birbirleri ile yarışan meslek grupları mı, odalarımız mı yoksa birliğimiz mi? Ne yazık ki sonuç itibari ile bu soruları soran, ne de umursayan vardır, her zaman ki gibi kendi göbeğimizi kendimiz keseceğiz. E-Defter beratını ilk yükleyenlerden olmam, eğitimlere iştirak edip uygulamayı anlatmam ve bu hususta makalelerim (E-Defter Uygulaması Kapsamında Yapılması Gerekenler-29.12.2014, Niyet Ettim E-Defter Hazırlamaya, Uydum Hazır Ol(may)an G.İ.B.’e!-31.03.2015) olması hasebiyle sorulara maruz kalmaktayım. M.A.T. olarak meslek, meslektaş ve geleceğimiz adına yatırım yapmayı kendimize görev bildiğimiz için bu hususta da detaylı bir araştırma yaptım. Bunca yoğunluğunuz içinde sizleri sıkmadan ve yormadan araştırma sonuçlarımı paylaşacağım.
Malum Elektronik Defter Genel Tebliğini incelediğimiz zaman uygulama hususunda VUK ve TTK hükümlerinin geçerli olduğu belirtilmiştir. VUK hükümlerine göre tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdikinin süre sorundan başlayarak 1 ay içinde yaptırılması halinde II.derece usulsüzlük cezası düzenleyeceği hüküm altına alınmıştır. TTK hükümlerini göz önünde bulundurduğumuz zaman ise 4.000 TL idari para cezası yer almaktadır.
Peki, E-Defterin oluşturup imzalanması ya da mühürlenmesi işlemleri nasıl yapılmaktadır ki E-Defter Berat yüklemeleri ile ayrıştırılmaktadır? Bu hususta devreye E-Defter Uygulama Kılavuzu girmektedir. Söz konusu kılavuzun 22.sayfasında yer alan “C.Elektronik Deftere Ait Oluşturma Süreçleri”’ni inceldiğimiz zaman ispat yükümlülüğünün zaman damgası aracılığı ile yapılabileceğini görüyoruz. Mali idare bu ifade ile “defteri hazırla fakat beratları yükleme” mi demek istiyor? Bizim e-defteri hazırlayıp hazırlamadığımızı zaman damgası ile mi kontrol edecek?
Fakat söz konusu kılavuzu incelediğimizde “Zaman damgasının amacı, GİB e-Defter sisteminde bir sorun oluşması sonucu yasal süreler dâhilinde yüklenmeye çalışılan beratların GİB e-Defter uygulamasına yüklenememesi durumunda, bu beratlara zaman damgası eklenmelidir. GİB sisteminde oluşan sorun giderildiğinde zaman damgalı saklanan berat GİB e-Defter uygulamasına yüklenmeli ve GİB imzalı berat indirilmelidir. Yasal sürelerde beratı oluşturduğunuzun anlaşılması açısından zaman damgalı berat ispat aracı olarak kullanılabilecektir. Sadece beratlara zaman damgası eklenmesi yeterlidir. Defterlerin zaman damgalı olması gibi bir zorunluluk yoktur.” zaman damgasının zorunlu olmadığını ve sadece de berat yükleme süresini ispat etmek amacıyla kullanılabileceğini anlıyoruz.
Sizlerle son bir bombayı da paylaşıp makaleme son vereceğim; GİB tarafından oluşturulan E-Fatura, E-Defter ve E-Arşiv iletişim portelinde 2014 yılı defterlerin kapanış tasdik tarihine ilişkin soruya verilen cevap, bu kadar da olmaz dedirten cinstendir. Soru, 01.01.2015 tarihinden itibaren E-Defter kullanıcısı olan mükelleflerin 2014 yılı defter kapanış tarihleri hakkındadır. Soruya verilen cevap ise aynen şu şekildedir; “”hesap dönemi veya takvim yılı içerisinde elektronik defter tutmaya başlayanlar, başladıkları tarihi izleyen bir aylık süre içerisinde eski defterlerine kapanış tasdiki yaptıracaklardır” hükmünde hesap dönemi veya takvim yılı içerisinde denilmektedir. 01/01/2015 de e-deftere geçecekseniz bu hesap dönemi içerisinde bir geçiş değildir. Normal hesap dönemi başında bir geçiştir. Hesap dönemi içerisinde olmayan geçişlerde kâğıt defter de olduğu gibi kapanış tasdiki kurumlar vergisi beyanname verme süresi içerisinde yapılmalıdır.“ Peki, bu soruya cevap veren değerli GİB personeline bir meslek mensubu olarak bende defter kapanış tasdiklerinin kurumlar vergisi beyannamesi verilme süresi ile eşleştiren bir yasal düzenleme gösterebilir mi diye sormak istiyorum.
Sonuç olarak mali idare işin yapmaktadır, yani uygulama tebliği/yönetmelik/kılavuz vs yayınlamakta ve görevini yerine getirmektedir. Fakat yasal dayanak ve uygulanabilirlik sorgulaması ne yazık ki yapılmamaktadır. Peki, bizim hakkımızı kim savunup yukarıda bir meslek mensubu olarak yöneltmiş olduğum soruları mali idareye kim soracaktır? 28 Nisan 2015 günü Konya ilinde icra edilecek 10.Muhasebe Forumu’nda bu soruyu sorabilir miyiz? Naçizane bu husus ile ilgili şahsi fikrim ve önerimi ifade etmek istiyorum; süre uzatımında her ne kadar kelime oyunu yapılmış olsa da yasal bir dayanağı bulunmamaktadır. Mali idare benim e-defteri hazırladığımı ancak berat dosyası ile görebilmektedir. Berat dosyası hazırlamanın da zorunlu olmadığı için ortada bir sorun olmadığını düşünüyorum. En kötü ihtimal ile VUK hükümlerine göre 30 Nisan 2015 tarihine kadar yüklenmesi gereken beratlar 29 Mayıs 2015 tarihinde yüklendiği için yukarıda da ifade ettiğim gibi II.derece usulsüzlük cezası ile karşı karşıya kalabiliriz, bu cezaya da itiraz etmemiz halinde yasal dayanak olmaması hasebiyle dava lehimize sonuçlanacaktır. Son olarak 29 Mayıs 2015 tarihini takip eden 31 Mayıs 2015 tarihinde de Şubat ayına ait beratların yüklenmesi gerektiğini hatırlatmak istedim. Hepinize kolaylıklar diliyor, saygılar sunuyorum, 10.Muhasebe Forumunda görüşmek üzere hoşça kalın.
Murat SAYAR
S.M.Mali Müşavir
MESLEK AKTİVİSTLERİ TOPLULUĞU 