Ramazan Paketlerinin (Ayni Yardımların) Muhasebeleştirilmesi

On bir ayın sultanı diye tabir edilen Ramazan ayı yardımlaşmanın, maneviyatın, paylaşmanın yoğun olduğu dönemdir. Eskiden kalma bu aya has adetlerimiz vardır. Genel manada işverenler işçilerine yardımcı olma adına erzak dağıtırlar. Bu erzakları dağıtmada ki amaç ramazan ayı boyunca oruç tutulması için gerekli olan malzemelerin tedarik edilmesidir. Çocukluğumdan, babamdan hatırladığım bu âdetin halen daha devam etmesi bizlere ve bizden sonraki nesillere bir miras niteliğindedir. Tabii bunun yanında bayram, yılbaşı gibi özel günlerde de ayni yardımlar yapılmaktadır.

Mali müşavir olarak bu güzel âdetin muhasebeye uyarlanması bizlere kalmaktadır. Konuyu vergi ve sgk uygulamaları yönünden ele alacağız. Gelir Vergisi Kanunu 61.madde hükmü şu şekildedir; Ücret, işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez. Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere söz konusu ramazan paketleri ayni yardım niteliğinde olduğu için ücret olarak değerlendirilecektir.

Ramazan paketleri işletme adına fatura edilecektir. Bu durumda K.D.V.’nin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı konusu önem arz etmektedir. Katma Değer Vergisi Kanunun 3.maddesi hükmü teslim sayılan halleri belirlemiştir. Fıkra hükmünde ise; a) Vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi teslim sayılan haller arasında yer almaktadır. Bu durumda fatura da belirtilen K.D.V. indirim konusu yapılacak ve aynı dönem içinde Hesaplanan K.D.V. olarak da beyan edilecektir.

Son olarak S.G.K. uygulamaları karşısında ki duruma bakalım. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası 80.maddesi hükmünde prime esas kazançlara yer verilmiştir. Fıkra hükmünde ise; b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz. Bu durumda ayni yardımların S.G.K. uygularında prime esas kazanca dâhil edilmeyeceği sonucuna varıyoruz.

Sonuç olarak Değerli Üstadlarımız, Kıymetli Meslektaşlarımız ve Stajyer Kardeşlerimiz bundan önceki süreçlerde de birçok defa (özelikle ramazan aylarında) gündeme taşınan ve makalelere konu olan ramazan erzaklarının muhasebeleştirilmesini irdeledik. Fakat yılda bir veya birkaç defa yapılan bu uygulamayı yeniden ele almanın özellikle mesleğe yeni başlayan arkadaşlarımıza yararlı olacağı kanısındayız. Yukarıda yer alan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere ayni yardımlar ücret niteliğinde oldukları için gelir vergisi ve damga vergisi kesintisine tabii olacaklardır. Muhtasar beyanname de brüt tutarları ile birlikte “12 Kodlu-Diğer Ücret ve Ücret Sayılan Ödemeler” hanesinde beyan edilecektir. İsterseniz konunun daha net olması sebebiyle makalemizi bir örnek ile kapatalım, saygılarımızla, hoşça kalın.

S.M.Mali Müşavir
Murat SAYAR

Örneğimiz; M.S. Ltd. Şti., ramazan ayı münasebetiyle mutfak ihtiyaçlarını tedarik etmiş olduğu gıda toptancısı firmadan 50 personeli için ramazan kolisi hazırlamasını ve firmaya fatura etmesini istemiştir. Firma da bunun üzerine 50 adet ramazan kolisini hazırlamış ve ramazan ilk günü M.S. Ltd.Şti.’ne teslim etmiştir. Bunlar için 5.000 + % 8 KDV Toplam 5.400 TL fatura tanzim etmiştir.

Öncelikle nasıl bir yol izleyeceğimizi belirleyelim. KDV Dâhil tutar net ücret olarak kabul edilecektir. Buradan brüt hesaplaması ile gelir vergisi ve damga vergisi miktarlarını belirleyeceğiz.
Formülümüz şu şekildedir; Brüt Ücret = Net Ücret / ( 1 – (gelir vergisi oranı + damga vergisi oranı)

Muhasebeleştirmesini ise şu şekilde yapabiliriz;

Erzak alışımıza ait muhasebe kaydımız;
———————————————-/———————————————-
157 Diğer Stoklar 5.000,00
191 İndirilecek K.D.V 400,00
320 Satıcılar 5.400,00
———————————————-/———————————————-

Ayni yardımına ait muhasebe kaydımız;———————————————-/———————————————-
720 Direk İşçilik Giderleri 6.410,18
(Bu duruma göre 730/760/770 olabilir)
157 Diğer Stoklar 5.000,00
391 Hesaplanan KDV 400,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar 1.010,18
(Gelir Vergisi.: 961,53, Damga Vergsi.: 48,65)
———————————————-/———————————————-